میهن اسلامی در ۲۶ مرداد سال ۶۹ شاهد حضور فرزندان غیور این آب و خاک بود که پس از سال ها اسارت در زندان ها و اسارتگاه های مخوف رژیم بعث عراق و تحمل سختی ها و مشقت های فراوان، سرانجام قدم به خاک پاک میهن اسلامی خود گذاشتند.
سه سال پس از اعلام و برقراری آتش بس میان جمهوری اسلامی ایران و عراق و توقف جنگ در جبهه ها، در ۲۶ مرداد ۶۹ اولین گروه اسرای جنگی ایران در میان استقبال مردم و مسوولان از مرز خسروی وارد خاک ایران اسلامی شدند.
در چنین ایام تاریخی و ماندگار ، هزاران عاشق از جای جای ایران اسلامی خود را به نقطه صفر مرز خسروی رسانده بودند تا از کبوتران عاشقی پذیرانی کنند که سال ها دور از آشیانه، مشقت های بسیاری برای سرافرازی ایران و ایرانی به جان خریده بودند.
در این روز ملت ایران با سرافرازی در دفاع از اسلام و انقلاب و حفظ تمامیت ارضی خود از آزادگان بازگشته به میهن، با شور و شعف استقبال کرد تا ۲۶ مرداد برای همیشه در خاطرات آنها بویژه برای مردمان مرزنشین قصرشیرین تداعی کننده ایثار و افتخار و رشادت باشد.
اینک مرز خسروی به خود می بالد که اولین بوسه گاه و قدمگاه سرافرازانی است که استوار و ثابت قدم و با غیرت توانستند در اسارتگاه های مخوف رژیم دیکتاتور عراق ایستادگی کرده و با سری برافراشته به آغوش میهن اسلامی بازگردند.
ستاد رسیدگی به امور آزادگان که در ۲۲ مرداد ۶۹ تشکیل شده بود در چنین ایامی به تبادل انبوه اسرا پرداخت این ستاد با مساعدت و همراهی دیگر دستگاه ها، تبادل حدود ۴۰ هزار آزاده را با همین تعداد اسیر عراقی در مرز خسروی انجام داد.
اولین گروه آزادگان کشورمان در حالی وارد خاک ایران اسلامی شدند که دیگر پیر مراد و مقتدای بزرگ و معمار کبیر انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) در میان ما نبود و این ضایعه دردناک غم فراغ را برای اسرای عزیز دو چندان کرده بود.
نخستین گروه اسرای ایرانی عصر روز۲۶ مرداد از مرز خسروی و با استقبال گرم همرزمان و اقشار مختلف مردم و با تدابیر اتخاذ شده از سوی نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد وارد کشورمان شدند تا اولین گام مبادله اسرا میان دو کشور ایران و عراق که هشت سال با هم جنگیده بودند، برداشته شود.
در این روز اشک ها و لبخندها با هم عجین شد تا انتظار یعقوبیان را به وصال یوسف ها پیوند دهد و در این میان چه دیدنی بود سجده شکری که آزادگان با ورود به کشور بر خاک میهن در مرز خسروی بجای آوردند و چه زیبا بود تجسم حضور فرزندان وطن در آغوش سرزمینی که غیرتش آوازه جهان و جهانیان شده بود.
مادرانی که فرزندان خود را پس از سال ها در آغوش گرفتند و پدرانی که اشک شوق ریختند و فرزندانی که در نبود پدران قد کشیده و غریبانه در انتظار آغوش گشوده پدر بودند و از خوشحالی و شعف سر از پا نمی شناختند.
همسرانی که سال ها صبر پیشه کردند و تنها مونس شان قاب عکسی بود و اینک هجران پایان یافته و همه سختی ها اینک به وصال ختم شده بود وصال با پدر، وصال با فرزند، وصال با مادر و مهمتر از همه وصال با خاک مقدس وطن.
آزادگان دلاور و سرافراز با الهام از مکتب انسان ساز اسلام و سیره ائمه اطهار و با درس گرفتن از زندگی انقلابی و حماسه ساز حضرت زینب (س) که اسوه صبر و پایداری بود، توانستند دوران دشوار اسارت را پشت سر نهاده و شکوه مقاومت و سرافرازی را بر کارنامه درخشان ایران اسلامی ثبت کنند.
آری در این روز چشم ها متوجه یک نقطه بود و آن هم مرز خسروی، میعادگاه عاشقان، نقطه ای که از دیرباز افتخار این را داشته که قدم هایی را به خود ببیند، قدم های زائران آقا امام حسین (ع) و همچنین قدمگاه شهدا، ولی این بار بوسه گاه آزادگانی بود که غیرت، شرف و آزادگی ایرانی را به تمام جهان نشان داده بودند.
به همین مناسبت هر سال، آیین نمادینی با حضور اقشار مختلف مردم، آزادگان و خانواده های معظم شهدا، ایثارگران و یادگاران هشت سال دفاع مقدس بمنظور تداعی خاطرات آن زمان، در ۲۶ مرداد در نقطه صفر مرز ایران با عراق ( شهر خسروی) برگزار می شود.