پیشوای دوم جهان تشیع امام حسن(ع)، نخستین مولود نورانی از پیوند فرخنده حضرت علی (ع) با دختر گرامی پیامبر خدا، فاطمه زهرا(س) بود که در نیمه ماه رمضان سال سوم هجرت در شهر مدینه دیده به جهان گشود. امام حسن از دوران جد بزرگوارش چند سال بیش تر درک نکرد زیرا او تقریبا هفت سال بیش تر نداشت که پیامبر اسلام (ص) رحلت کرد. پس از رحلت پیامبر تقریبا سی سال در کنار پدرش امیرمؤمنان قرار داشت و پس از شهادت ایشان به مدت ده سال امامت امت را بر عده داشت.
پیامبر(ص) اولین فرزند دخترش را بسیار دوست می داشت، آنچنان که درباره او می گوید: « هر کس می خواهد آقای جوانان بهشت را ببیند به حسن علیه السلام نگاه کند». نقل است که روزی پیامبر اکرم(ص) به منبر رفت و امام حسن(ع) را در کنارش نشانید و نگاهی به مردم کرد و نظری به امام حسن علیه السلام انداخت و فرمود: «این فرزند من است و خداوند اراده کرده که به برکت و جود او بین مسلمانان صلح را برقرار سازد».
از ذکاوت و علم او در کودکی سخن بسیار گفته شده است، چنان که یک بار به اذن پدرش، علی(ع) شش سوال مبهم فرستاده پادشاه روم را با حکمتش پاسخ گفت و حاضران را متحیر ساخت. شرح کامل پاسخ امام حسن(ع) به سوالات پادشاه روم را می توانید اینجا بخوانید.