توصيه‌هايي قبل از سفر

* پس از ثبت نام، گذرنامه‌ها توسط مدير كاروان دريافت و از طريق سازمان حج و زيارت براي گرفتن رواديد به سفارت عربستان ارسال مي‌گردد و بعد از صدور رواديد، به مدير كاروان بازگردانده مي‌شود و وي براي گرفتن بليت به فرودگاه يا سازمان حج مراجعه مي‌كند. در بليت، علاوه بر شمارهٔ صندلي، تاريخ، شماره و ساعت پرواز نيز درج شده است. پس از صدور بليت، تمام مدارك نزد مدير كاروان خواهد ماند و به هنگام تشرف، در وقت و مكان مناسب به شما تحويل داده مي‌شود.

* در تمام جلسات كاروان (حداقل ۱۰ جلسه) كه قبل از سفر برگزار مي‌شود، شركت نماييد. تمامي اطلاعات فقهي، تاريخي، اسرار و معارف، اجرايي، پزشكي و .... را از روحانيون ، مديران و ساير دست اندركاران كاروان به دست آوريد.

* به منظور حفظ سلامت خود لازم است در اولين فرصت به پزشكي كه توسط مدير كاروان معرفي مي شود مراجعه و سوابق پزشكي خود را با صداقت با ايشان در ميان بگذاريد.

* واكسن‌هاي مننژيت و آنفلوانزا را در يكي از مراكز بهداشتي كه مشخّصات آن‌ها توسط مدير كاروان اعلام مي‌شود، تزريق و كارت واكسيناسيون را دريافت كرده و آن را تا پايان سفر به همراه داشته باشيد. كارت زرد رنگ واكسن مننژيت را در ساك دستي خود قرار دهيد.

* لباس احرام براي آقايان دو عدد حوله يا پارچه احرام مي‌باشد، ولي اگر مي‌خواهيد از حوله براي حمّام استفاده كنيد، يك حوله اضافي همراه خود ببريد.

* براي خواهران محترم، يك دست لباس سفيد احرام كافي است، چون آنان مي‌توانند در لباس‌هاي خود نيز محرم شوند. البته بايستي دقّت نماييد لباس احرام نازك نباشد، زيرا مواضع بدن در هنگام خيس شدن لباس يا عرق كردن، نمايان مي‌شود و موجب خدشه دار شدن اعمال مي‌گردد.
ضمناً خواهران لازم است آرم مخصوص كاروان را به چادر احرام خود نصب كنند، تا در مواقع ازدحام، به راحتي شناسايي شوند.

* براي تأمين آرامش هرچه بيشتر، زائران و بار همراه آنان از ابتدا تا پايان سفر تحت پوشش بيمه ويژه‌اي قرار دارند كه قرارداد آن با شركت بيمه توسط سازمان حجّ و زيارت منعقد شده است.

* تهيه ارز براي هزينه‌هاي شخصي بر عهدهٔ زائران است. با هماهنگي مديركاروان، به شعب بانك مراجعه و ارز مورد نياز خود را تهيه نماييد.

* واحد پول عربستان سعودي «ريال» است و نرخ برابري آن با دلار تقريباً ثابت است يعني هر دلار آمريكا برابر با ۳. ۷۵ ريال سعودي است. با اين حساب ۱۰۰ دلار معادل ۳۷۵ ريال است. البته صرّافي‌هاي مكّه و مدينه، در برابر هر ۱۰۰ دلار ۳۷۲ يا ۳۷۳ ريال مي‌پردازند.

* در صورتي كه از عينك استفاده مي‌كنيد، در تمام مراحل سفر مواظب عينك خود باشيد، زيرا تعويض يا تعمير آن شما را با مشكل روبرو مي‌كند.

* كارت‌هاي شناسايي خود را در طول سفر به سينه الصاق نموده يا داخل جيب خود قرار دهيد تا در موارد ضروري، دسترسي به آن آسان باشد.

* همواره بردبار و صبور و رازدار باشيد و اسرار برادران مؤمن را فاش نكنيد. دوستي‌هايي كه در اين سفر آغاز مي‌شود، ممكن است مدت‌هاي طولاني ادامه يابد، بنابراين اخلاق انساني و اسلامي را همواره مراعات نماييد كه منافع بسياري براي شما در دنيا و آخرت دارد.

* صبر و تحمّل، مهم‌ترين مسأله‌اي است كه بايد از ابتداي سفر به آن توجه داشته داشته باشيد. بدانيد‌‌ همان گونه كه چهره افراد مختلف است، روحيّات و اخلاق آن‌ها نيز تفاوت دارد. بنابراين، كوشش نماييد خود را با اخلاق همسفران و اعضاي كاروان تطبيق دهيد و از خطا‌ها، لغزش‌هاي احتمالي ديگران چشم پوشي كنيد و از هرگونه درگيري و مشاجره جدّاً پرهيز نماييد.

توصيه‌هاي مهم در شهرهاي مدينه و مكه

* هريك از شما مي‌ه‌مان كشور عربستان هستيد، و نماينده ملت ايران و نظام مقدس جمهوري اسلامي هستيد، بنابراين كاري نكنيد كه خداي ناكرده موجب خدشه دار شدن عزت ملّي و مذهب شما شود.
* ضمن خوش رويي در هر جا و هر زمان، با رعايت ادب و احترام نسبت به زائران كشورهاي مختلف، باعث سربلندي مذهب و ميهن اسلامي خود باشيد. طبق رواياتي كه از ائمه معصومين (عليهم السلام) به ما رسيده، احترام مؤمن از احترام خانه كعبه بيشتر است.
بنابراين در سلام كردن به ديگران، به ويژه در برخورد با برادران و خواهران اهل سنّت در همه جا، اعم از مساجد، اماكن زيارتي، فروشگاه‌ها و اماكن عمومي، دريغ نورزيد، زيرا سلام كردن تأثير بسيار خوبي درجذب ديگران به شما دارد.

* خواهران محترم حجاب كامل (چادر مشكي) را حفظ كرده و از رفت وآمد در قسمت‌هايي از حرم كه مخصوص مردان است، خودداري كنند. در دو شهر مكّه مكرمه و مدينه منوره، به ويژه در مسجدالحرام و مسجدالنّبي (صلي الله عليه وآله) با رعايت اصول و احكام اسلامي و با عمل به دستورات اخلاقي، مبلّغ مذهب شيعه باشيد.

* امر به معروف و نهي از منكر، همانند نماز از واجبات الهي است. بنابراين، بر همه ما لازم است كه در صورت مشاهده موارد خلاف، به هموطنان خود تذكر دهيم.

* در تمام نقاط مسجدالنّبي (صلي الله عليه وآله) و مسجدالحرام و برخي اماكن ديگر، دوربين‌هاي مداربسته نصب شده است، بنابراين از انجام هر كاري كه موجب خدشه دار شدن و وهن ايرانيان مي‌شود، پرهيز كنيد.

* نمازهاي جماعت مسجدالحرام و مسجدالنّبي (صلي الله عليه وآله) به طور مستقيم از تلويزيون سراسري عربستان و از طريق ماهواره براي كشورهاي ديگر پخش مي‌شود. بنابراين رفتار شما در هنگام نماز در بينندگان تأثير خواهد داشت، لذا از نگاه كردن به اطراف و بي‌نظمي‌هاي ديگر و اعمال تفرقه انگيز جدّاً خودداري كنيد.

* براي اقامه نماز جماعت در مسجدالنّبي و مسجد الحرام و آگاهي از مسائل خاصّ آن، بخش مناسك را مطالعه و يا از روحانيون معزز كاروان سئوال نماييد.

* رعايت نظافت، از ضرورت‌هاي اين سفر مقدس است. از كثيف كردن معابر جدّاً پرهيز نموده و زباله‌ها را در سطل‌هاي مخصوص بيندازيد.

* اهل سنت، بوسيدن ضريح، در‌ها و ديوار‌ها را حرام و از مصاديق شرك مي‌دانند. از اين رو براي جلوگيري از برخوردهاي تند و متعصبانه، از انجام اين اعمال پرهيز نماييد.

* از برداشتن خاكِ اماكن زيارتي، به ويژه قبرستان بقيع، خودداري فرماييد، زيرا سفارشي از جانب اهل بيت (عليهم السلام) براي اين كار نداريم و علاوه بر اين، چنين كاري موجب برخورد تند مأموران مي‌شود.
* از خريد گندم و ريختن آن در بقيع يا اماكن ديگر خودداري كنيد.

* از خواندن برخي زيارتنامه‌ها و دعا‌ها (مانند زيارت عاشورا) با صداي بلند و يا خواندن نماز در مقابل بقيع كه اهل سنت نسبت به آن حساسيت نشان مي‌دهند، خودداري كنيد و با انجام اين اعمال، زمينه درگيري و برخوردهاي اهانت آميز را به وجود نياوريد.

* توجّه داشته باشيد كه حرم نبوي در مدينه منوّره همچون مسجدالحرام در مكّه مكرمه به صورت شبانه روزي باز است.

* توصيه مي شود زيارت نامه ها را به صورت انفرادي و آهسته قرائت كرده و حتي المقدور برنامه‌هاي دسته جمعي را در هتل‌ها انجام دهيد.

* بهترين عمل در مسجدالنّبي (صلي الله عليه وآله) و مسجدالحرام، اقامه نماز (خصوصا به جماعت)، قرائت قرآن و دعا و نيايش است، سعي كنيد در طول سفر حداقل يكبار قرآن را ختم كنيد.

* آن دسته از زائراني كه سواد ندارند، از ديگر زائران بخواهند كه ادعيه را براي آن‌ها با صداي آرام بخوانند. علاوه بر اين مي‌توانند در زيارت‌هاي گروهي، از محضر روحانيون كاروان استفاده كنند. اگر اين هم ممكن نشد، مي‌توانند به نيابت از پدر، مادر و بستگان ديگر نمازهاي قضا و مستحبي بخوانند يا به ذكرهاي مستحب، مانند صلوات، استغفرالله ربّي واتوب اليه، سبحان الله، الحمدالله، الله اكبر، لا اله الاّ الله و... مشغول باشند. هم چنين خواندن فاتحه در قبرستان بقيع براي هر كدام از بزرگان دين نيز امري بسيار پسنديده است. علاوه بر اين، يادكردن از همه حاجت مندان و دعاكردن براي برآورده شدن حاجات ملتمسان دعا، پاداش زيادي دارد.

* در همه جا، رعايت حال سالمندان و بانوان بر جوان تر‌ها لازم است، اين كار در مواقعي مانند سوار و پياده شدن از اتومبيل، ورود و خروج از آسانسور‌ها و... اهميت بيشتري دارد.

* افراد سالخورده و بيمار توجه داشته باشند كه اگر براي انجام زيارت يا اعمال حجّ و عمره به ويلچر نياز دارند، براي كرايه اين وسايل يا مزد كارگر، پول كافي به همراه داشته باشند، تا در پرداخت كرايه با مشكل مواجه نشوند.

* كارت شناسايي و كارت هتل را به دقت حفظ كرده و در همه جا و هر زمان به همراه داشته باشيد زيرا اين كارت، تنها وسيلهٔ شناسايي افراد بوده و نشاني محلّ اقامت آن‌ها در شهرهاي مكّه و مدينه، روي آن نوشته شده است.

* اهميّت گذرنامه در خارج از كشور مانند شناسنامه در داخل و حتي بيش از آن است، در سفر حج معمولا گذرنامه‌ها به مسوولان هتل سپرده مي‌شود و هنگام رفتن به فرودگاه براي بازگشت به ميهن، به زائران بازگردانده مي‌شود.

* عبور و مرور در خيابان‌هاي مكه و مدينه براي رهگذران و عابران پياده امن نيست، خودرو‌ها بسيار سريع حركت مي‌كنند و برخي رانندگان بسيار بي‌احتياط هستند. بنابراين، فقط از پياده رو‌ها استفاده نماييد و براي عبور از عرض خيابان، حتماً از محل‌هاي ويژهٔ عابران پياده، استفاده كنيد.

* خواهران محترم همواره براي رفت و آمد‌ها، فقط از سرويس‌هاي محلّ سكونت خود استفاده كرده و از سوار شدن به خودروهاي شخصي خودداري نمايند. و از تردد انفرادي و بدون همراه، خصوصاً در ساعات پاياني شب بپرهيزيد.

* از چند سال پيش زائران ايراني در مدينه منوره و مكّه مكرمه از سرويس‌هاي ويژه كه با پرچم جمهوري اسلامي مزيّن هستند، استفاده مي‌كنند. سعي كنيد كه شمارهٔ خط و محلّ توقّف اتوبوس مسير خود را به خاطر بسپاريد.

* در مسجدالحرام و مسجدالنّبي (به ويژه هنگام اقامه نماز) تلفن همراه خود را خاموش كنيد. همچنين از كشيدن سيگار در مسجد النبي (صلي الله عليه وآله) و مسجد الحرام و صحن‌هاي اطراف آن‌ها جداً خودداري نماييد.

* بردن هر وسيله‌اي به داخل حرم مطهر پيامبر (صلي الله عليه وآله) در مدينه، و مسجدالحرام در مكّه، ممنوع است. از طرفي بيرون از حرم نيز جاي امني براي گذاشتن اثاثيه نيست، بنابراين زمان خريد را طوري تنظيم نماييد كه پس از خريد اجناس از بازار، مستقيماً به هتل يا محلّ سكونت خود برويد.

* جايگاه خواهران در مدينهٔ منوّره، در قسمت‌هاي عقب مسجدالنّبي (صلي الله عليه وآله) است. چنانچه بخواهيد از فيض حضور در قسمت‌هاي جلوي حرم كه مرقد پيامبر (صلي الله عليه وآله) و خانه حضرت فاطمه زهرا (علي‌ها السلام) قرار دارد، بهره‌مند شويد، مي‌توانيد از ساعت ويژه خواهران (صبح‌ها از طلوع آفتاب تا حدود ساعت ۱۰ و ظهر‌ها نيم ساعت پس از نماز ظهر تا حدود ساعت ۱۵) استفاده كنيد. در اين صورت بايد ساعات زيارت خود را طوري تنظيم نماييد كه هم به صبحانه و ناهار هتل برسيد و هم از حضور در قسمت‌هاي نزديك قبر مطهّر و روضه منوّره بهره‌مند شويد.

* هنگامي كه قرآن را از جايگاه‌هاي مخصوص برمي داريد، پس از قرائت، آن را در‌‌ همان جا قرار دهيد و از گذاشتن آن روي زمين، فرش يا هر جاي ديگر جدّاً خودداري نماييد. هم چنين از حمل قرآن و كفش‌ها با يك دست جداً بپرهيزيد، زيرا اين كار از ديدگاه اهل سنت، بي‌احترامي به كتاب خدا به شمار مي‌آيد. رعايت اين نكته در هر موقعيّتي، ضروري مي‌باشد.

* از بردن كفش‌ها به محوّطه روضه منوّره، كه‌‌ همان قسمت قديمي مسجدالنّبي (صلي الله عليه وآله) است، پرهيز نماييد، زيرا اهل سنت چنين كاري را نوعي بي‌احترامي به آن مكان مقدّس مي‌دانند.

* براي جابه جايي كفش‌هاي خود، هنگام تشرّف به حرم مطهر نبوي (صلي الله عليه وآله) از كيسه‌هاي مخصوصي كه توسط كاروان‌ها به شما داده مي‌شود، استفاده كرده و آن‌ها را در قفسه‌هاي ويژه‌اي كه در مسجدالنّبي (صلي الله عليه وآله) و مسجدالحرام وجود دارند، قرار دهيد. البته شمارهٔ آن قفسه را به خاطر بسپاريد تا هنگام برگشت محلّ آن را فراموش نكنيد.

* كلمن‌هاي آب سرد در همه جاي حرم موجود است. در طرف راست آن، ليوان‌هاي استفاده نشده و در طرف چپ، ليوان‌هاي استفاده شده قرار دارد. شما نيز براي نوشيدن آب از ليوان‌هاي سمت راست استفاده نماييد.
* از سخن گفتن و صلوات فرستادن با صداي بلند در مسجدالنّبي (صلي الله عليه وآله) پرهيز كرده و دوستان و همراهان خود را با صداي بلند صدا نكنيد، زيرا برخي از اهل سنت اين كار‌ها را حرام و نشانه بي‌احترامي به اين مكان‌هاي مطهّر مي‌دانند.

* هنگام استفاده از تلفن همراه در اماكن مقدّس، ضمن رعايت احترام، از انتخاب آهنگ‌هاي نامناسب به عنوان زنگ تلفن و گفت‌و‌گوهاي طولاني، آن هم با صداي بلند (به ويژه در اوقات قبل از نماز كه حالت سكوت و معنويت در صفوف نماز حاكم است) جدّاً خودداري نماييد.

* در برخي از اماكن مقدّس، مانند مسجد ذوقبلتين و مسجد قُبا، حتي از همراه داشتن كفش جلوگيري مي‌شود، بنابراين، ضمن پرهيز از بحث و نزاع با مأموران، كفش‌ها را در جاي مخصوص قراردهيد.

* از همراه داشتن پول نقد زياد و اشياء قيمتي در حرمين شريفين و مكان‌هاي شلوغ خودداري كنيد و هرگز همهٔ پول‌هاي همراه خود را در يك جيب قرار ندهيد.

* هنگام نماز از مقابل نمازگزاران عبور نكنيد، زيرا اين عمل كه در فقه شيعه، مكروه است و از نظر اهل سنت، عملي حرام به شمار مي‌آيد.


توصيه‌هاي بهداشتي به زائران:

* داروهاي مورد نياز خود را در طول سفر همراه داشته باشيد و به موقع مصرف نماييد.

* كتمان بيماري خود از پزشك كاروان قبل از سفر عواقبي همچون بازگشت به ايران بدون انجام اعمال حج، فوت يا بستري شدن طولاني مدت را به همراه دارد.

* اعتياد و يا حمل مواد مخدر موجب بازداشت فرد توسط پليس عربستان و عدم انجام مناسك حج مي‌شود.

* دست‌هاي آلوده و ناخن‌هاي بلند منبع انتشار آلودگي و باعث ابتلا به انواع بيماري‌هاي واگيردار است.

* با استحمام و شستن و تعويض لباس، از اذيت شدن هم كارواني‌هاي خود جلوگيري كينم

* مسواك زدن مرتب و حفظ بهداشت دهان و دندان سفر راحت تري را به ارمغان مي‌آورد.

* عدم رعايت رژيم بخصوص در بيماران ديابتي، قلبي و كليوي موجب بستري شدن و هدر رفتن بخشي از اين سفر معنوي خواهد شد.

* خوردن غذاهاي مانده موجب بيماري‌هاي گوارشي مانند اسهال و استفراغ و از دست رفتن فرصت‌هاي زيارتي مي‌شود.

* مصرف به اندازه و پرهيز از پرخوري سلامت شما را در طول سفر تضمين مي‌نمايد.

* مصرف نوشابه‌هاي گازدار باعث بروز انواع مشكلات مانند يبوست، افزايش قند خون و.. مي‌شود

* عمل به توصيه‌هاي افراد غير پزشك در مورد تغيير مصرف داروي ضد بارداري بانوان را دچار عوارضي جدي خواهد نمود.

* در استفاه از كولر و ديگر وسايل بايد وضعيت ديگران را در نظر بگيريم

* دستانتان را به طور مرتب بشوئيد و از تماس آن، با چشم‌ها، بيني و دهان خوداري كنيد.

* با بدن گرم و عرق كرده در برابر باد پنكه و كولر قرار نگيريد.

* غرغره و استنشاق مرتب آب نمك تاثير بسيار خوبي در بهبودي مشكلات تنفسي دارد.

* استفاده نادرست از توالت فرنگي و پوشيدن دمپايي ابري و نا‌مناسب در سرويس‌هاي بهداشتي موجب زمين خوردن و آسيب‌هاي جدي مي‌شود.

* خروج از محل كاروان در ساعت‌هاي گرم روز موجب گرمازدگي و عواقب وخيمي خواهد شد.

* حتما در زمان خروج از كاروان بطري آب سالم براي نوشيدن به همراه داشته باشيد.

* با مراقبت‌هاي لازم از عرق سوز شدن بدن خود جلوگيري كنيد.

* يبوست با مصرف صحيح غذا، سبزيجات و ميوه قابل پيشگيري است.

* مسموميت غذايي به راحتي قابل پيشگيري و به سختي قابل تحمل است.

* طواف خود را به آرامي انجام دهيم و به ديگران فشار نياوريم.

* از هجوم به سمت حجر الاسود بپرهيزيد تا خود و ديگران دچار آسيب ننماييد.

* در عرفات و منا به تنهايي از چادر خود دور نشويد تا از گم شدن شما جلوگيري شود.

* رعايت بهداشت و نظافت محيط عرفات، مشعرالحرام و منا وظيفه جدي ماست.

* جمع آوري سنگ‌هاي آلوده و نا‌مطمئن سلامتي شما را تهديد مي‌نمايد.

* در رمي جمرات مراعات حال سالخوردگان و زائران ديگر ضروري است.

* عمل حلق بايد به صورت بهداشتي در محل‌هاي مخصوص و توسط افراد مجرب انجام شود.

* در صورت ابتلا به بيماري، براي بهبودي سريع‌تر: استراحت كامل داشته باشيد زيرا استراحت كليد درمان شما است. مايعات گرم، سبزيجات و ميوه جات تازه، سوپ، چاي كم رنگ و ماست به مقدار زياد مصرف نماييد. به طور مرتب آب نمك، قرقره و استنشاق نماييد.